Preferencyjny ZUS, kto może się ubiegać o niższe składki?

Prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej wiąże się z obowiązkiem zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. ZUS w pełnej wysokości to dla przedsiębiorcy znaczne obciążenie. Obowiązujące przepisy przewidują składki preferencyjne, które pozwalają znacząco zredukować kwoty owych składek. Ile wynosi okres ulgi i kto może płacić preferencyjne składki ZUS?

Kto może płacić preferencyjne składki ZUS?

Duży ZUS płacony na zasadach ogólnych to kwota około 2 tysięcy złotych. Ulga na Start trwa zaledwie 6 miesięcy, ale po tym czasie nie każdy właściciel firmy jest w stanie regularnie płacić tak wysokiej kwoty. Ich wysokość może zostać zmniejszona na kolejne 24 miesiące od dnia objęcia ubezpieczeniami społecznymi, ponieważ przepisy przewidują tzw. Mały ZUS dla prowadzenia działalności gospodarczej. Z ulgi może skorzystać przedsiębiorca, który łącznie spełnia następujące przesłanki:

• przedsiębiorca nie prowadził działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy (5 lat) przed skorzystaniem z ZUS-u preferencyjnego;
• przedsiębiorca nie wykonuje na rzecz byłego pracodawcy czynności, które wcześniej świadczył na podstawie umowy o pracę. Ograniczenie obowiązuje w bieżącym i poprzednim roku kalendarzowym, ale nie nie dotyczy współpracy na podstawie umów cywilnoprawnych.

Co istotne, z obniżonego ZUS nie mogą skorzystać członkowie rodziny zatrudniani przez przedsiębiorcę, chociażby on sam mógł opłacać składki obniżone. Z obniżonego ZUS nie skorzystają też m.in. twórcy, artyści oraz osoby fizyczne prowadzące jednoosobowe spółki kapitałowe (np. jednoosobową spółkę z o.o.), a także przedsiębiorcy współpracujący z innymi osobami prowadzącymi działalność gospodarczą. Warto również zdawać sobie sprawę, że okres zawieszenia działalności gospodarczej wlicza się do 24-miesięcznego okresu. Oznacza to, że zawieszenie biznesu po upływie roku na kolejny rok sprawi, że preferencyjny ZUS po prostu przepadnie. Można z niego skorzystać po raz kolejny, ale dopiero po 5 latach.

ZUS preferencyjny a członkostwo w spółce handlowej

Osoby prowadzące działalność gospodarczą nie mogą skorzystać z obniżonych składek, jeżeli w ciągu ostatnich 60 miesięcy były wspólnikiem w spółce prawa handlowego, np. jawnej, komandytowej lub z ograniczoną odpowiedzialnością.

Ile wynosi wysokość preferencyjnych składek ZUS?

Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ustalają obniżone składki ZUS-u preferencyjnego na mniej niż 50% bazowej wartości. O ile więc pełny ZUS to podstawa wymiaru nie niższa niż 60% przeciętnego wynagrodzenia, preferencyjne składki wynoszą nie mniej niż 30% minimalnego wynagrodzenia, jest więc znacznie niższa. Warto pamiętać, że w 2023 r. minimalne wynagrodzenie zostało przez rząd podniesione dwukrotnie (od 1 stycznia i od 1 lipca). Te zmiany pociągnęły za sobą dwukrotny wzrost składek w ciągu roku. Niezależnie od ubezpieczenia społecznego, przedsiębiorca podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu. Składka zdrowotna jest wyliczana w sposób uzależniony od metody opodatkowania:

• 9% podstawy wymiaru składki dla zasad ogólnych;
• 4,9% dla podatku liniowego;
• 9% zryczałtowanej podstawy dla ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Korzystając z niższych składek, osoby prowadzące działalność gospodarczą są zwolnione z opłat na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. O ile ubezpieczenie zdrowotne uprawnia do korzystania z powszechnego systemu opieki zdrowotnej niezależnie od wysokości odprowadzanych składek, obniżone składki społeczne mają wpływ na wysokość świadczenia emerytalnego.

Jak wybrać preferencyjne składki ZUS?

Mały ZUS można wybrać po upływie okresu obowiązywania Ulgi na Start, jak i bezpośrednio od pierwszego dnia zarejestrowania działalności. W tym celu należy złożyć do ubezpieczeń społecznych dokument zgłoszeniowy ZUS ZUA z kodem rozpoczynającym się na 05 7. Przedsiębiorcy, którzy opłacają ubezpieczenia społeczne i zdrowotne minimum za 5 pracowników mogą złożyć dokument zgłoszeniowy w formie papierowej. W pozostałych przypadkach niezbędne jest skorzystanie z formularza elektronicznego składanego za pośrednictwem programu Płatnik albo złożenie wniosku za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych PUE ZUS.

Jak liczyć okres opłacania preferencyjnego ZUS?

Sporo przedsiębiorców ma trudności z ustaleniem momentu, od którego powinni płacić składki w zredukowanej wysokości. Jeżeli wcześniej korzystali z Ulgi na Start i chcą płynnie przejść na ZUS preferencyjny, będzie to następny dzień po ustaniu pierwszej z ulg. W sytuacji, gdy przejście na preferencyjny ZUS następuje przed upływem 6 miesięcy, zmniejszone składki ZUS powinny być płacone od dnia wskazanego we wniosku złożonego do ZUS, ale dzień ten nie może być wcześniejszy niż dzień rezygnacji z Ulgi na Start.

Jakie składki trzeba płacić po upływie 24 miesięcy?

Po 30 miesiącach prowadzenia działalności gospodarczej (6 miesięcy Ulgi na Start i 24 miesiące ZUS-u obniżonego) przedsiębiorca ma obowiązek zapłaty składek społecznych i składki zdrowotnej w wysokości bazowej (dużego ZUS). Wyjątek dotyczy firm, które spełniają przesłanki do skorzystania z tzw. ZUS-u proporcjonalnego, czyli Małego ZUS-u Plus. 

Prowadzisz firmę lub chcesz ją założyć, ale nie jesteś pewien, czy przysługuje Ci preferencyjny ZUS lub inne ulgi w zakresie ubezpieczeń? Skontaktuj się z nami, chętnie pomożemy Ci w dopełnieniu niezbędnych formalności przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Możemy też zająć się obsługą księgowo-rachunkową Twojego biznesu.