Optymalizacja podatkowa – na czym polega?

Wysokie obciążenia podatkowe spoczywające na przedsiębiorcach często powodują, że zysk z prowadzonej działalności gospodarczej jest mniejszy, niż oczekiwany. W rezultacie nawet trudny biznes może okazać się mało opłacalny. Nic więc dziwnego w tym, że przedsiębiorcy szukają sposobów na zmniejszenie zobowiązań publicznoprawnych. Poniżej prezentujemy krótki przegląd metod optymalizacji podatkowej. Przeczytaj, na czym polegają te rozwiązania i czym różnią się od unikania opodatkowania.

Czym jest optymalizacja podatkowa?

Optymalizacja podatkowa polega na wykorzystaniu mechanizmów przewidzianych w przepisach prawa do zmniejszenia należnego podatku. Dobór metod zależy od danego typu działalności, formy organizacyjno-prawnej oraz dostępu do ulg i zwolnień. Należy wyraźnie zaznaczyć, że optymalizacja, choć ma na celu zminimalizowanie obciążeń podatkowych, zawsze jest w pełni legalna.

Zasadniczym celem optymalizacji jest uwolnienie budżetu firmowego, który w innych okolicznościach musiałby być przeznaczony na zapłatę podatków. Dzięki temu firma może rozwijać się szybciej i bardziej dynamicznie.

Najpopularniejsze metody optymalizacji podatkowej

W praktyce stosuje się wiele metod optymalizacji podatkowej. Niekiedy uzupełniają się one wzajemnie, innym razem wykluczają. Spółka, która nie chce narazić się na zarzut unikania opodatkowania, powinna opracować strategię optymalizacji z pomocą profesjonalistów z zakresu doradztwa podatkowego. Jak wyglądają przykładowe rodzaje optymalizacji podatkowej?

Wybór odpowiedniej formy organizacyjno-prawnej lub przekształcenie podmiotowe

Podstawową strategią jest dopasowanie formy prowadzonego biznesu tak, aby podatki były, jak najmniejsze. Duże możliwości pod tym względem daje np. utworzenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo przekształcenie w nią jednej ze spółek osobowych w celu przejścia na CIT estoński. 

Zmniejszenie podstawy opodatkowania

Optymalizację podatkową opartą na zmniejszaniu podstawy stanowi m.in. prawidłowe zastosowanie i udokumentowanie ulg podatkowych. W zamian za spełnienie dodatkowych obowiązków ewidencyjnych przedsiębiorca zapłaci niższe podatki. Podstawę opodatkowania można obniżyć także o stratę z lat ubiegłych.

Wybór formy i sposobu opodatkowania

W tym przypadku można wskazać na rozliczenie kwartalne zamiast miesięcznego dla podatników VAT. Z kolei osoby prowadzące JDG mogą wybierać między podatkiem liniowym, skalą a ryczałtem. Wybór korzystnej formy opodatkowania wymaga dobrej znajomości przepisów podatkowych, ale też zasad księgowości.

Odroczenie podatkowe

Odroczenie podatkowe polega na manipulowaniu momentem powstania zobowiązania podatkowego, np. poprzez odpowiedni dobór okresów rozliczeniowych w umowach, ponieważ obowiązek podatkowy powstaje dopiero na koniec okresu rozliczeniowego. Innym sposobem jest wybór uproszczonej zaliczki na podatek dochodowy PIT lub CIT, dzięki czemu nie trzeba martwić się o korektę kosztów. Takie działanie wymaga jednak złożenia stosownego oświadczenia do właściwego urzędu skarbowego. Brak dochowania obowiązków przewidzianych w umowie lub ustawie może pociągnąć za sobą powstanie negatywnych konsekwencji podatkowych dla przedsiębiorcy.

Korzystanie ze zwolnień i ulg podatkowych oraz preferencji podatkowych

Optymalizację opartą o ulgi i zwolnienia można prowadzić niezależnie od wybranej formy organizacyjno-prawnej, choć w każdym przypadku ich wachlarz może być nieco inny. Do przykładowych rozwiązań, jakie znajdą zastosowanie w przypadku płatników podatku CIT, można zaliczyć np.:

• ulgę na ekspansję;
• ulgę B+R;
• ulgę na prototyp;
• ulgę na robotyzację;
• IP BOX.

Poszczególne konstrukcje wynikają z przepisów ordynacji podatkowej oraz ustaw regulujących podatek PIT lub CIT.

Na czym polega międzynarodowe planowanie podatkowe?

Międzynarodowa optymalizacja podatkowa dotyczy przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność na terytorium przynajmniej dwóch krajów. Może ona obejmować np. przeniesienie działalności za granicę, korzystanie z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, stosowanie polityki cen transferowych czy międzynarodowe restrukturyzacje przedsiębiorstw, w tym procesy M&A.

Do wdrożenia tego typu strategii niezbędna jest dobra znajomość obcego porządku prawnego, ale także przepisów międzynarodowego prawa podatkowego.

Legalna optymalizacja podatkowa a unikanie opodatkowania

Nielegalne unikanie opodatkowania – w przeciwieństwie do optymalizacji – stanowi działanie sprzeczne z prawem. Podatnik, który popełnia oszustwo podatkowe, może podlegać karze wysokiej grzywny (często liczonej w milionach złotych), a nawet karze pozbawienia wolności, zgodnie z art. 54 kodeksu karnego skarbowego. Jako przykłady działań niedozwolony można wskazać:

• prowadzenie “kreatywnej księgowości”, czyli tworzenie albo modyfikowanie dokumentów księgowych;
• częściowe zatajanie dochodów, w celu obniżenia podatku lub uniknięcia konieczności rejestracji jako podatnik VAT;
• uzyskiwanie dochodów z niezarejestrowanych działalności, czyli wykonywanie zleceń “na czarno” bez opodatkowania.

Warto zwrócić uwagę na przenoszenie działalności do rajów podatkowych, jak np. Andora, Bahamy czy Kajmany. Choć prowadzenie działalności w rajach podatkowych nie jest zakazane wprost, może pociągnąć za sobą wzmożone kontrole ze strony urzędu skarbowego.

Niskie podatki to marzenie każdego podatnika, ale w praktyce trudno spełnić je samodzielnie. Optymalizacja fiskalna to wyzwanie tym większe, na im większą skalę prowadzona jest działalność. Dlatego zajęcie się tymi zagadnieniami warto powierzyć profesjonalistom.