Czym jest podstawa opodatkowania?

Podstawa opodatkowania to wartość, od jakiej liczona jest wysokość zobowiązania podatkowego. Im będzie większa, tym wyższy podatek zapłacą podatnicy. Obliczanie podstawy opodatkowania wygląda nieco inaczej w zależności od rodzaju podatku. Jak obliczana jest podstawa opodatkowania i co warto o niej wiedzieć?

Podstawa opodatkowania w podatku dochodowym

Podatek dochodowy jest obliczany w sposób podobny zarówno w przypadku osób fizycznych, jak i osób prawnych. Należy jednak zwrócić uwagę, że w zależności od wybranej formy opodatkowania obliczanie podstawy będzie wyglądało inaczej.

Podstawa opodatkowania przy skali podatkowej i podatku liniowym

Podstawą opodatkowania na zasadach ogólnych i przy podatku liniowym jest dochód. Oblicza się go odejmując od przychodu osiągniętego w ubiegłym roku podatkowym, wydatki związane z prowadzeniem działalności i inne odliczenia związane z zyskiem.

Dodatkowo, aby obliczyć podstawę opodatkowania oraz podatek należny do urzędu skarbowego trzeba od kwoty dochodu odjąć możliwą do rozliczenia stratę z lat ubiegłych (maksymalnie 5 następujących po sobie lat podatkowych) oraz sumę zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli nie zostały one zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Od kwoty podatku należnego należy odjąć zaliczki zapłacone w poprzednich miesiącach.

Obowiązujące przepisy dają możliwość odliczenia składek zdrowotnych, ale w niższej kwocie niż przed wejściem w życie Polskiego Ładu.

Warto pamiętać, że z ulg i odliczeń można skorzystać na jednym z dwóch etapów obliczania wysokości podatku w zależności od ich rodzaju:

• na etapie obliczania podstawy – zmniejszona zostaje podstawa opodatkowania;
• przy obliczaniu samego podatku – redukcji ulega sama wysokość podatku.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Co do zasady podatkiem dochodowym objęty jest przychód. W ryczałcie od przychodów koszty uzyskania przychodu nie podlegają jednak odliczeniu od dochodu, a podstawą opodatkowania jest kwota przychodów z danego miesiąca.

Stawka podatku przy ryczałcie jest uzależniona od rodzaju prowadzonej działalności. Aktualny wykaz stawek jest publikowany w załączniku do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych. Oczywiście zmiana formy opodatkowania w danym roku podatkowym spowoduje zmianę sposobu obliczania podstawy opodatkowania.

Podstawa opodatkowania w podatku od towarów i usług

Podstawa opodatkowania dla podatku VAT została wskazana w art. 29 ust. 1 ustawy. Zgodnie z tym przepisem, jest to wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał, lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży towarów od nabywcy, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży. Jednocześnie, stosownie do ust. 6 i 7 art. 29a podstawa opodatkowania obejmuje:

• podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
• koszty dodatkowe, np. koszty opakowania, transportu, ubezpieczenia pobierane przez usługodawcę od usługobiorcy.

Podstawa nie obejmuje jednak kwot:

• stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
• udzielonych nabywcy lub usługobiorcom opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
• otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy, lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji przychodów na potrzeby podatku.

Podstawa opodatkowania a podatek akcyzowy

W przypadku akcyzy podstawa opodatkowania jest obliczania odmiennie, w zależności od tego, jaki towar podlega obciążeniu, np. wyroby energetyczne lub alkohol. Może wystąpić w postaci kwotowej, procentowej lub mieszanej. Regulacja jest dosyć mocno rozproszona w obrębie ustawy, ale warto zwrócić uwagę, że:

• w przypadku wyrobów energetycznych podstawą są litry, kilogramy lub ich wartość energetyczna;
• w przypadku energii elektrycznej podstawą jest ilość energii wyrażona w megawatogodzinach;
• dla napojów alkoholowych podstawą jest ilość litrów napoju;
• w przypadku wyrobów tytoniowych podstawa jest wyliczana na podstawie ich ilości oraz procentowej stawki maksymalnej ceny detalicznej;
• dla samochodów osobowych podstawą opodatkowania będzie kwota, jaką płaci podatnik przy zawieraniu umowy sprzedaży (dla nabycia wewnątrzwspólnotowego) albo wartość celna, jeżeli auto jest sprowadzane z zagranicy.

Podstawa opodatkowania a podatek od czynności cywilnoprawnych

Zgodnie z art. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne w obrocie gospodarczym:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych;
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku;
• umowy darowizny;
• umowy dożywocia;
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat;
• ustanowienie hipoteki;
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności;
• umowy depozytu nieprawidłowego;
• umowy spółki.

Dodatkowo podatkiem PCC są obciążone zmiany wymienionych wyżej umów, jeżeli doprowadziły one do podwyższenia podstawy opodatkowania podatkiem PCC (np. podwyższenie kapitału zakładowego w spółce). Podstawę opodatkowania stanowi zawsze wartość wskazana w ustawie. W przypadku sprzedaży będzie to wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, przy dożywociu wartość rynkowa nieruchomości lub użytkowania wieczystego, a w przypadku darowizny – wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego.

Masz wątpliwości, w jaki sposób opodatkowane są poszczególne czynności, których dokonujesz w ramach działalności gospodarczej? Potrzebujesz pomocy w ramach obliczenia podatku lub zaliczki na podatek, lub chcesz zmienić formę opodatkowania? Skorzystaj z naszego wsparcia!